Mukaddime / İbn Haldun

Tarih yalnızca geçmişin kaydı değil; insanın kendini anlamaya çalıştığı aynalardan biridir. Ve o aynanın en berrak, en sarsıcı yansımalarından biri, İbn Haldun’un Mukaddime adlı eserinde belirir. Bu kitap, 14. yüzyıldan yükselen ama çağları aşarak gelen bir düşünce çağrısıdır.

Mukaddime, yalnızca bir tarih kitabı değildir. Devletlerin doğuşu ve çöküşü, toplumların mayası, kültürün devinimi, coğrafyanın kaderle ilişkisi ve insan psikolojisinin toplumsal yapıya etkisi… Bütün bu konular, İbn Haldun’un berrak ve isabetli bakışıyla örülür. Modern sosyolojinin ve tarih felsefesinin temel taşlarını asırlar öncesinden döşeyen bir öncünün, zamanının çok ötesindeki kavrayışıdır bu metin.

İbn Haldun’un kalemi, olayların arkasındaki görünmeyeni görür: Her yükselişin içinde bir düşüş tohumunun saklı olduğunu, her çöküşün bir doğuma gebe olabileceğini, insan doğasının süreklilik içinde değiştiğini… Onun toplum çözümlemeleri, yalnızca Arap dünyasını değil, evrensel insanı anlamaya yöneliktir. Bu yüzden Mukaddime, Doğu’ya da, Batı’ya da, dün’e de, yarın’a da hitap eder.

Mukaddime, bir düşünürün değil, bir çağın vicdanının sesidir. Yalnızca bilgilenmek için değil; anlamak, anlamlandırmak ve yeniden düşünmek için okunmalıdır. Buradakiler’de bu eserle karşılaşan okur, yalnızca tarihle değil, kendi zamanıyla da yüzleşmeye davetlidir.